Grenswerker in de uitvaart
29 juni 2024
De afgelopen jaren heb ik, als uitvaartverzorger woonachtig in Duitsland en werkende in Nijmegen en omgeving, een paar keer te maken gehad met meldingen van overlijden in de grensregio Nijmegen-Kleve. Hierbij was het de wens van de familie en/of de overledene om na het sterven in Duitsland naar Nederland te worden overgebracht voor de afscheidsceremonie, de crematie of begrafenis. Omdat er veel Nederlanders in Kleve, Kranenburg en omgeving wonen, nemen deze verzoeken toe. Al bevalt het wonen in Duitsland vaak erg goed, gevoelsmatig kiezen families ervoor om in het moederland, dichtbij familie hun laatste rustplaats te vinden.
Inmiddels heb ik een fijn contact opgebouwd met uitvaartverzorgers in Kleve die zich behulpzaam opstellen. Als er wederzijds vragen zijn over de handelswijze en wetgeving rondom het uitvaren in beide landen, dan weten we elkaar te vinden voor samenwerking en advies. Al is mijn Duits redelijk, toch is het prettig dat zij ook Nederlands spreken en ervaring hebben met landsgrensoverschrijdende situaties.
Enige jaren geleden overleed een Nederlandse vrouw in een Duits hospice. Om haar lichaam voor korte tijd (in Duitsland is dit niet gebruikelijk) thuis op te kunnen baren en daarna naar Nederland te kunnen overbrengen, heeft de uitvaartverzorger uit Kleve de formaliteiten (o.a. de Leichenpass en de Amtsärztliche Bescheinigung) bij de gemeente Kleve en de gezondheidsdienst geregeld, zodat we sneller en met korte lijnen konden schakelen. Ook heeft hij voor de overbrenging van de overledene gezorgd. De procedure hieromtrent is strenger en echt anders dan in Nederland wat wennen was voor mij en het Nederlandse gezin van de overleden vrouw. Het duurde langer dan verwacht voordat we hun geliefde naar huis konden brengen
Onlangs mocht ik een uitvaart verzorgen voor een Nederlands-Duitse familie uit Donsbrüggen. Meneer was overleden in Nijmegen en verbleef bij het uitvaartcentrum van Rustoord waar ook de ceremonie plaatsvond. Samen met de familie heb ik geprobeerd om een voor ieder troostend en verbindend afscheid te organiseren. Met een passend omhulsel en een ‘Trauerkarte’ en afscheidsceremonie in twee talen. Ook de muziek tijdens de ceremonie was bilinguaal. En daarna was het, naar goed Duits gebruik, tijd voor ‘Kaffee und Kuchen’ met een glaasje Sekt erbij. Meneer werd na het samenzijn, zoals in Duitsland meestal gebeurt, zonder familie naar het crematorium gebracht. Het gaf hen troost dat ik hem tot het einde begeleidde.
De familie heeft na afloop veel positieve reacties over het afscheid ontvangen. Zowel de Duitse als de Nederlandse aanwezigen voelden zich betrokken en keken met een goed gevoel terug op het toegankelijke en persoonlijke samenzijn. Voor mij was het werken in twee culturen leerzaam en een bijzondere ervaring om af te stemmen op andere rituelen rondom de uitvaart. Wanneer je echter met een open blik je werk doet en geen vraag je te gek is, maak je verbinding en kom je tot het mooiste resultaat.