Een persoonlijk afscheid

20 januari 2025

 

Bij de voorbereiding van de uitvaart nemen we ruim de tijd om de uitvaartdienst voor te bereiden. Hoewel er heel veel praktische zaken geregeld moeten worden rondom het overlijden, gaat het uiteindelijk om de bijeenkomst zelf. Nog één keer ben je samen rondom een geliefd persoon. Je zoekt elkaar op om herinneringen te delen en antwoord te vinden op de vraag hoe hij of zij voortleeft en met je mee zal reizen in de rest van je leven.

Het kiezen van muziek en foto’s is een hele klus, maar vaak ook fijn om mee bezig te zijn. Alle foto’s vertellen verhalen en zo komen de herinneringen je weer helderder voor de geest te staan. Moeilijker is het vaak om te beslissen wat er verteld moet worden tijdens het afscheid. En vooral: wie dat gaat doen. Voor de één is het heel duidelijk, die kan direct zeggen of hij of zij wil gaan spreken. De ander vindt het lastiger, wil erover nadenken. Natuurlijk is het spannend en kwetsbaar om zo vol emoties jouw persoonlijke herinneringen aan iemand die je liefhebt te delen. En lukt het wel om de juiste woorden te vinden? Gelukkig hoef je dat niet allemaal direct te beslissen en ook zeker niet alleen te doen.

Tanja en ik zijn allebei opgeleid tot Ritueelbegeleider. Dat betekent dat we een opleiding hebben gevolgd die ons helpt om een mooie dienst samen te stellen en om samen met of namens nabestaanden woorden te vinden die vertellen over de overledene. Omdat wij deze expertise beiden in huis hebben kunnen we in de loop van de dagen rustig beslissen hoe we de dienst in zullen delen. Soms lijkt het er in eerste instantie op dat geen van de nabestaanden zal spreken, maar verandert dit na een aantal dagen toch. Of wordt er een persoonlijke tekst geschreven die wij namens die persoon mogen voorlezen. We luisteren naar de verhalen die verteld worden en schrijven zo een mooie tekst waarin de overledene voor iedereen herkenbaar is.

Het kan ook zo zijn dat er binnen een familie genoeg mensen zijn die iets willen vertellen. In dat geval verzorgen wij vaak wel de opening en de afsluiting van de plechtigheid. Ook daar maken we iets persoonlijks van, zodat de dienst van begin tot eind een geheel is.

Soms vragen mensen ons of dat wel kan; de hele uitvaart organiseren én de plechtigheid vormgeven. Er zijn inderdaad situaties waarin dit lastig is, bijvoorbeeld bij een hele grote uitvaart of in een heftige situatie. In die omstandigheden zullen Tanja en ik dan vaak samen de uitvaart organiseren en zal één van ons in de gelegenheid zijn de dienst voor te bereiden. Als team zijn wij goed op elkaar ingespeeld en werken daarom op die momenten graag samen.

In de meeste gevallen voegt het juist iets toe dat wij zelf de dienst kunnen begeleiden. Doordat wij vanaf het eerste moment met de nabestaanden in contact zijn, horen we als vanzelf ook de nodige verhalen over de overledene en leren zowel hem/haar als de familie een beetje kennen. Dat zorgt ervoor dat de dienst als het ware ‘ontstaat’ omdat niet alle informatie uit een enkel voorbereidingsgesprek hoeft te worden gehaald. Het zoeken naar passende woorden en het vinden van een gedicht dat precies op die persoon slaat gaat dan bijna als vanzelf. Daarmee wordt datgene wat door ons verteld wordt alleen maar nóg persoonlijker, omdat we onze eigen ervaring van die dagen daarin kunnen leggen. Als genodigden dan na afloop van de uitvaart komen bedanken voor de warme dienst of vragen of je de overledene persoonlijk gekend hebt, is dat altijd een mooi compliment.

Zo is elke uitvaartdienst weer anders. De ene keer zitten we achteraan en laten het geheel aan de nabestaanden over om de dienst voor te gaan. Soms ben ik, of is Tanja, de enige spreker namens de nabestaanden. En alles wat daar tussenin zit. Daarbij zullen we altijd rekening houden met persoonlijke wensen en iedereen - van jong tot oud - betrekkken. 

Wat voor ons vooral bijzonder is, en wat nooit went, is het vertrouwen dat we krijgen van nabestaanden. Hoewel je vaak als vreemde binnenkomt krijg je persoonlijke verhalen te horen en wordt er veel gedeeld. Door de verhalen van vroeger die worden verteld gaat de omgeving steeds meer leven en leren we veel bij. Dat verrijkt ons.

Op deze manier ontstaat in samenspraak met de nabestaanden steeds weer een mooie compositie voor de uitvaartdienst. Een plechtigheid met muziek, foto’s, gesproken woord en soms een ritueel zoals het branden van kaarsen. De één heeft de moed om een zelfgeschreven tekst voor te lezen. De ander is moedig genoeg om aan te geven liever te blijven zitten en te luisteren. Alles is goed.

Wij helpen graag!